Risicomanagement

Bovemij hecht grote waarde aan goed risicomanagement. Wij zijn ons bewust van de risico's waarmee we als Bovemij geconfronteerd worden. Om de continuïteit en betrouwbaarheid van Bovemij te waarborgen, stellen we grenzen aan de risico’s die wij accepteren en houden we ons aan de wet- en regelgeving. Deze omgang met risico’s is niet in alle gevallen op papier gedocumenteerd geweest, waardoor de beheersing van risico’s niet aantoonbaar was. Het afgelopen jaar heeft Bovemij geïnvesteerd in onder andere de formele uitwerking van de risicobereidheid, beleidsdocumenten, bedrijfsprocessen en rapportages om een aantoonbaar, goed functionerend risicomanagementsysteem in te richten en te doen werken.

Governance risicomanagement

Het risicomanagementsysteem van Bovemij omvat alle strategieën, beleidskaders, processen en rapportageprocedures die nodig zijn om de risico’s waaraan Bovemij wordt blootgesteld, continu te identificeren, monitoren, rapporteren, analyseren en beheersen. Het risicomanagementsysteem is ingericht volgens het three lines of defense model.

Eerste lijn

De eerste lijn (de business) is verantwoordelijk voor het structureel beheersen van de risico’s in de bedrijfsvoering. Om deze structurele beheersing aan te kunnen tonen, zijn in het afgelopen jaar voor de belangrijkste bedrijfsprocessen de belangrijkste risico’s geïdentificeerd en de beheersmaatregelen in deze processen beschreven. Het streven is om de effectieve werking van deze beheersmaatregelen op kwartaalbasis te toetsen. 

Tweede lijn

De tweede lijn wordt gevormd door de riskmanagementfunctie, de compliance functie en de actuariële functie. De tweede lijn is verantwoordelijk voor de bewaking  en rapportage over de beheersing van risico’s door de eerste lijn en ondersteunt in de beheersing van deze risico’s door het kader te stellen voor de wijze waarop risico’s worden beheerst en door hierover te adviseren en te rapporteren. Daarnaast stelt de tweede lijn het jaarplan op dat wordt vastgesteld door de Raad van Commissarissen en is afgestemd met de Raad van Bestuur.

Derde lijn

De derde lijn is de Internal Audit Functie (IAF) en maakt onderdeel uit van de governance structuur van Bovemij. De IAF heeft als doelstelling om inzicht en aanvullende zekerheid te verschaffen aan het bestuur en de Raad van Commissarissen over de interne beheersing van Bovemij. De IAF geeft hier invulling aan door de opzet, het bestaan en de werking van de interne risicobeheersing objectief te toetsen en hierover te rapporteren aan het bestuur en de Raad van Commissarissen. De IAF stelt zich onafhankelijk op van de operationele bedrijfsactiviteiten van Bovemij en rapporteert rechtstreeks aan de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen. Tussen de IAF, de Raad van Bestuur, de Raad van Commissarissen, de externe accountant en toezichthouder DNB vindt periodiek informatie-uitwisseling plaats. In het kader van deze informatie-uitwisseling zijn onder andere de meerjarige auditstrategie, de risicoanalyse, het auditplan, de auditrapportages, de jaarlijkse IAF-managementletter en de managementletter van de externe accountant onderwerp van overleg. De IAF neemt het initiatief om met de externe accountant tenminste drie keer per jaar elkaars risicoanalyse, auditplan en bevindingen te bespreken. De meerjarige auditstrategie, de risicoanalyse, het auditplan, de auditrapportages en de jaarlijkse IAF-managementletter worden tevens gedeeld met toezichthouder DNB.

Risicomanagementsysteem

Bovemij onderkent verschillende risicocategorieën, waarop per risicocategorie een risicobereidheid en risicohouding is geformuleerd. Deze risicobereidheid en risicohouding geven de mate weer waarin Bovemij per risicocategorie bereid is risico’s te accepteren bij het realiseren van haar doelstellingen en geven daarmee een kader voor de bedrijfsvoering. De onderliggende beleidskaders bevatten de richtlijnen voor de beheersing van risico’s in de bedrijfsvoering. De tweede lijn monitort en rapporteert op kwartaalbasis over de wijze waarop risico’s worden beheerst en of de risico’s binnen de vastgestelde risicobereidheid vallen.

Risicobereidheid

In 2019 heeft Bovemij haar risicobereidheid voor het verzekeringsbedrijf geactualiseerd en formeel vastgelegd in het Risk Appetite Statement. Het streven is om de implementatie van de overige entiteiten gefaseerd vast te leggen. Bovemij onderscheidt een vijftal hoofdrisico’s.

1. Strategische risico's

Strategische risico’s betreffen het risico dat doelstellingen niet worden gehaald of dat Bovemij niet afdoende reageert op veranderingen in het bedrijfsklimaat of veranderingen die verband houden met fusies, overnames, merk, reputatie, risicomanagement, audits, MVO, klimaat, klanten en communicatie. De risicobereidheid voor strategische risico’s is gelimiteerd naar aard en omvang. Bovemij is flexibel in het aangaan van strategische risico’s, maar deze risico’s worden alleen gerechtvaardigd genomen als hiervoor expliciete goedkeuring is gegeven door de RvB en RvC.

2. Verzekeringsrisico's

Bovemij is blootgesteld aan verzekeringsrisico’s in de vorm van omvangrijke schaden, de acceptatie van risico's tegen ontoereikende premies en ongunstige veranderingen in de waarde van de technische voorzieningen door:

• fluctuaties in het tijdstip, de frequentie en de hoogte van schades van verzekerde gebeurtenissen en in het tijdstip en het bedrag van de schadeafhandeling;

• grote onzekerheid van premiestelling en aannames voor de voorzieningen met betrekking tot extreme of uitzonderlijke gebeurtenissen.

De risicobereidheid voor verzekeringsrisico’s is gematigd. Daarom gaat Bovemij voorzichtig om met het accepteren van verzekeringsrisico’s. Acceptatierichtlijnen zorgen voor een goede beoordeling van het risico, acceptatie (onder mogelijke voorwaarden) en premiestelling. Herverzekering wordt daarnaast gebruikt om de blootstelling aan weersomstandigheden, natuurrampen, ongevallen met meerdere slachtoffers, grote branden, grote aansprakelijkheidsclaims en wettelijke aansprakelijkheidsverzekering (WA-verzekering) voor motorrijtuigen te beheersen en risico’s te mitigeren.

3. Financiële (markt)risico's

Financiële (markt)risico’s zijn de risico’s die Bovemij loopt op verliezen of ongunstige veranderingen in de financiële status van de organisatie als gevolg van veranderingen in de financiële markten. Deze risico’s hebben overwegend betrekking op aandelen en vastgoed waarbij risico’s zoals tegenpartijrisico en liquiditeitsrisico vooralsnog beperkt worden geacht. Het is nog te vroeg om een inschatting te maken van de gevolgen en impact van de coronacrisis. De risicobereidheid voor financiële risico’s is gematigd. Daarom gaat Bovemij voorzichtig om met financiële risico’s en heeft het duidelijke richtlijnen met betrekking tot de inrichting van de beleggingsportefeuille en heeft het in het kapitaalbeleid grenzen gesteld waardoor er voldoende buffers zijn om tegenvallers in de financiële positie van Bovemij op te kunnen vangen. Het marktrisicobeleid beschrijft stappen van het marktrisicomanagementproces en bevat limieten op het marktrisico, vaststelling van de risicobereidheid, en een beleggingsplan voor een optimale portefeuille (de strategische beleggingsmix). In risicorapportages worden deze periodiek gemonitord en gemeten, de periodiciteit wordt aangepast naar gelang de omstandigheden dit vereisen. 

4. Operationele risico's

Onder operationele risico’s zijn risico’s gecategoriseerd die zich voordoen als gevolg van ontoereikend of niet goed functioneren van interne processen of systemen, door menselijke fouten, crimineel handelen of externe gebeurtenissen en risico’s die verband houden met zaken zoals het voorkomen van fraude en criminaliteit, personeel IT/infrastructuur, bedrijfsbescherming, projecten en programma’s, bedrijfsprocessen, derden (uitbestedingsrisico’s) en distributie. De risicobereidheid voor operationele risico’s is gematigd. Bovemij gaat voorzichtig om met operationele risico’s en wenst haar doelstellingen hieromtrent veilig te realiseren. Om die reden heeft Bovemij haar belangrijkste bedrijfsprocessen en de beheersmaatregelen in deze bedrijfsprocessen beschreven en wordt de werking van deze beheersmaatregelen binnen het verzekeringsbedrijf periodiek getoetst. Het streven is om de implementatie en werking van de overige entiteiten gefaseerd in te voeren. Voor specifieke risicogebeurtenissen zijn daarnaast aanvullend beleid en procedures van kracht zoals voor informatiebeveiliging, business continuïteit en uitbestedingen.

5. Compliancerisico's

Bovemij loopt het risico op reputatieschade of bestaande of toekomstige bedreigingen van vermogen of resultaat als gevolg van een ontoereikende naleving van wet- en regelgeving, alsmede het niet naleven van waarden, normen en (toezichts)regels. Het niet naleven kan resulteren in juridische of bestuurlijke sancties, substantiële financiële verliezen of reputatieschade. De risicobereidheid voor compliancerisico’s is extreem laag. Bovemij is avers als het op compliancerisico’s aankomt en het is daarom een kerndoelstelling om deze risico’s te vermijden.

Het compliancebeleid beschrijft hoe het compliancerisico wordt beheerst. Bovemij heeft een gedragscode die medewerkers handvatten biedt om integer te handelen. De Compliance Officer inventariseert de belangrijkste wet- en regelgeving die op Bovemij van toepassing is en monitort en rapporteert ieder kwartaal over de wijze waarop Bovemij aan deze wet- en regelgeving, maar ook aan de interne gedragscode, voldoet en rapporteert eventuele incidenten. Daarnaast voert Bovemij periodiek een systematische integriteitsrisicoanalyse (SIRA) uit om inzicht te krijgen in de beheersing van integriteitsrisico’s. In 2020 vindt implementatie van SIRA plaats, als eerste stap in het opstellen van ons integriteitsbeleid. Aanvullend beleid en regelingen zijn beschikbaar voor specifieke compliance-onderdelen zoals privacy, mededinging, voorwetenschap en de klokkenluidersregeling.

Risicorapportage

Op kwartaalbasis worden de belangrijkste risico’s gemonitord en gemeten in de vorm van key risk indicators (KRI’s) om te beoordelen of Bovemij geen risico’s loopt die haar risicobereidheid overstijgen. Deze risico-indicatoren zijn inmiddels bij het verzekeringsbedrijf geïmplementeerd. Het streven is om de implementatie van de overige entiteiten binnen Bovemij gefaseerd in te richten.

Jaarlijks voert het verzekeringsbedrijf een Own Risk and Solvency Assessment (ORSA) uit waarin wordt beoordeeld in hoeverre het verzekeringsbedrijf in staat is om de solvabiliteit ook in extreme (risico)scenario’s op peil te houden. Hierbij hanteert het verzekeringsbedrijf een prognose met een tijdshorizon van vijf jaar, waarop de ontwikkeling van de solvabiliteitspositie in deze extreme scenario’s wordt bepaald en of de mogelijke herstelmaatregelen voldoende impact hebben om op een gewenste solvabiliteitspositie terug te komen. De in 2019 uitgevoerde ORSA toont opnieuw aan dat het verzekeringsbedrijf over  voldoende vermogen beschikt om de gevolgen van extreme (risico)scenario’s op te kunnen vangen. De volgende tabel toont de gevoeligheid van drie veranderingen en trends op ons resultaat voor belastingen:

Kapitaal- en dividendbeleid

Bovemij wil haar financiële verplichtingen op korte en lange termijn nakomen. Een gezonde kapitaalpositie is hiervoor een randvoorwaarde. In het kapitaalbeleid van Bovemij en met name het verzekeringsbedrijf zijn de belangrijkste richtlijnen voor de beheersing van de solvabiliteitspositie, inclusief de mogelijkheden tot uitkeren van dividend, opgenomen.

In het dividendbeleid van Bovemij is de solvabiliteit van het verzekeringsbedrijf bepalend. Bij de berekening van de solvabiliteit (187%) voor het verzekeringsbedrijf wordt uitgegaan van het beschikbare standaardmodel. Het verzekeringsbedrijf hanteert naast het wettelijk vereist niveau van 100% de volgende interne solvabiliteitsgrenzen:

• • Intern vastgesteld streefniveau: 170%

  • Intern vastgesteld vereiste niveau: 150%

  • Intern vastgesteld minimumniveau: 130%

Het kapitaalbeleid steunt voor een belangrijk deel op interne financiering. Het is voor Bovemij bij een eventuele calamiteit of bijvoorbeeld in geval van een strategische acquisitie in de huidige setting niet eenvoudig een beroep te doen op de kapitaalmarkt. Bovemij voert in het kader van de strategische ambities periodiek gesprekken met de aandeelhouders waarin ook het te voeren kapitaalbeleid een vast agendapunt vormt. Het huidige kapitaalbeleid is in 2018 vastgelegd voor de periode tot 2020.

Het dividendbeleid van Bovemij NV is ook in 2019 niet veranderd. In principe wordt 30% van het nettoresultaat na belastingen, met een minimum dividend van € 425.000,-, jaarlijks ter beschikking gesteld als dividend. Uitkering van dividend door het verzekeringsbedrijf aan Bovemij NV is niet mogelijk indien de solvabiliteitsratio van het verzekeringsbedrijf beneden het intern vastgestelde vereiste niveau van 150% ligt. Boven het intern vastgestelde streefniveau van 170% is de uitkering van dividend in principe mogelijk. Tussen het intern vastgestelde streefniveau van 170% en het intern vastgestelde vereiste niveau van 150% kan er dividend worden uitgekeerd indien dit verantwoord wordt geacht.